Systemy automatyki i sieci OT są dziś nieodłączną częścią infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej. Choć pozwalają zdalnie zarządzać obiektami, optymalizować procesy i szybko reagować na awarie, jednocześnie stają się coraz bardziej narażone na zagrożenia cybernetyczne.
Rosnące ryzyko ataków na infrastrukturę krytyczną sprawia, że zabezpieczenie systemów OT nie jest już opcjonalne – to konieczność. W odpowiedzi na te wyzwania powstał program „Cyberbezpieczne Wodociągi”, wspierający modernizację zarówno pod względem technologicznym, jak i organizacyjnym.
W tym artykule przedstawiamy dwa kluczowe rozwiązania, które zastosowaliśmy w naszej referencyjnej topologii sieci OT:
- infrastrukturę sieciową MOXA
- systemy ochrony punktów końcowych TXOne Networks.
To technologie, które realnie wspierają budowę warstwowego modelu bezpieczeństwa OT i mogą być z powodzeniem wykorzystane w projektach modernizacyjnych w sektorze wod-kan.
Szczegółowy opis założeń topologii oraz kontekstu programu Cyberbezpieczne wodociągi znajdziesz w artykule:
Więcej o programie Cyberbezpieczne wodociągi i topologii sieci IT/OT
Spis treści
- Segmentacja i monitoring sieci – fundamenty bezpieczeństwa
- Ochrona systemów OT – rola TXOne
- StellarProtect – ochrona dla komputerów przemysłowych
- Podsumowanie: Spójne podejście do ochrony sieci i urządzeń OT
Segmentacja i monitoring sieci – fundamenty bezpieczeństwa
W sieciach przemysłowych OT bezpieczeństwo zaczyna się od uporządkowania i kontroli przepływu danych. Dlatego segmentacja i monitorowanie infrastruktury sieciowej są fundamentem każdego skutecznego systemu cyberochrony – zwłaszcza w sektorze wodno-kanalizacyjnym, gdzie sieci są rozproszone i często trudne do objęcia centralnym nadzorem.
Rozwiązania MOXA – w szczególności zarządzalne switche z serii EDS-4000/G4000 – umożliwiają budowę nowoczesnej, bezpiecznej architektury sieci OT zgodnej z wymaganiami normy IEC 62443-4-2.
Co umożliwia infrastruktura MOXA?
- Segmentację sieci OT poprzez VLAN-y i listy kontroli dostępu (ACL), co pozwala oddzielić strefy krytyczne (np. sterownia, SCADA) od mniej wrażliwych fragmentów sieci,
- Port-based security – czyli przypisywanie uprawnień do konkretnych portów fizycznych, co ogranicza możliwość podłączania nieautoryzowanych urządzeń,
- Obsługę redundancji (Turbo Ring / Turbo Chain) – zapewniającą ciągłość komunikacji w przypadku awarii łącza.
To wszystko umożliwia wdrożenie tzw. architektury warstwowej (defense-in-depth), w której awaria lub atak w jednym obszarze nie wpływa na cały system.
Poznaj zagrożenia związane ze starszymi sterownikami PLC
Monitoring sieci - MXviev One
Zarządzalne switche MOXA mogą być centralnie monitorowane przy pomocy systemu MXview One – dedykowanego oprogramowania do zarządzania infrastrukturą OT.
Jego zadaniem jest nie tylko obserwacja, ale też wykrywanie nieprawidłowości i wspieranie audytu bezpieczeństwa.
Funkcje MXview One:
- automatyczne mapowanie topologii sieci i urządzeń OT,
- monitoring statusów portów i urządzeń (on/offline, alarmy, zmiany),
- możliwość konfiguracji zdarzeń i generowania alertów (np. nieautoryzowana zmiana),
- tworzenie raportów.
Segmentacja i monitoring nie są dodatkowymi funkcjonalnościami – to kluczowe elementy każdej nowoczesnej infrastruktury OT. Pozwalają nie tylko lepiej kontrolować ruch w sieci, ale także szybciej reagować na potencjalne awarie i utrzymać ciągłość działania systemów przemysłowych.
Ochrona systemów OT - rola TXOne
W sektorze wodno-kanalizacyjnym systemy OT bazują często na urządzeniach i komputerach, które powstały z myślą o niezawodności i ciągłości pracy – a nie o cyberbezpieczeństwie. Wiele z tych systemów funkcjonuje od lat bez aktualizacji, z przestarzałymi systemami operacyjnymi i bez jakiejkolwiek warstwy ochrony przed zagrożeniami z sieci.
Wdrożenie zaawansowanych zabezpieczeń IT w takich warunkach jest często niemożliwe – zbyt obciążające, zbyt inwazyjne, a czasem po prostu niekompatybilne z realiami automatyki. I tu właśnie swoje miejsce znajduje TXOne – dostawca rozwiązań stworzonych specjalnie dla środowiska OT.
EdgeIPS – sonda IPS do monitorowania ruchu sieciowego
EdgeIPS to sonda IPS (Intrusion Prevention System) zaprojektowana do ochrony urządzeń w sieciach OT. Może działać w dwóch trybach – aktywnym i pasywnym – w zależności od poziomu ryzyka, typu infrastruktury i etapu wdrożenia.
- Tryb inline (aktywny) – EdgeIPS instaluje się bezpośrednio między urządzeniem a siecią. W tej konfiguracji może aktywnie analizować i blokować złośliwy lub nieautoryzowany ruch, zapobiegając atakom bez konieczności ingerowania w konfigurację samego urządzenia.
- Tryb offline (pasywny) – EdgeIPS działa jako sonda monitorująca, analizując ruch przekierowany z portu mirror na switchu. To bezpieczna opcja do testowania polityk, analizowania wzorców ruchu i przeprowadzania audytów bez wpływu na infrastrukturę.
Funkcjonalność EdgeIPS
- monitoruje i filtruje ruch przychodzący i wychodzący z urządzenia,
- wykrywa i blokuje podejrzane pakiety, nieautoryzowane protokoły lub ruch spoza listy dozwolonych źródeł,
- nie wymaga instalowania czegokolwiek na chronionym urządzeniu – działa niezależnie, bez ingerencji w jego konfigurację,
- umożliwia wdrożenie segmentacji „na ostatniej mili” – np. w przepompowni, gdzie fizycznie nie da się oddzielić sieci.
StellarProtect – ochrona dla komputerów przemysłowych
W wielu zakładach wod-kan nadal pracują systemy SCADA i stacje operatorskie oparte na systemach Windows 7, 10, a nawet XP. Ich ciągłość działania jest kluczowa – ale jednocześnie to częsty punkt wejścia dla zagrożeń cybernetycznych.
StellarProtect to specjalistyczne oprogramowanie ochronne, które działa stabilnie nawet w starszych systemach, bez przeciążania zasobów sprzętowych.
Najważniejsze funkcje StellarProtect:
- kontrola dostępu do portów USB i urządzeń zewnętrznych – możliwość blokowania nieautoryzowanych pendrive’ów, urządzeń, itp.,
- kontrola aplikacji – uruchamiają się tylko te procesy, które zostały zatwierdzone przez administratora,
- detekcja exploitów i malware, również offline – idealne dla stacji odciętych od Internetu,
- możliwość pracy w trybie zgodnym z polityką „zero trust” – każde działanie wymaga zatwierdzenia.
StellarProtect pozwala wprowadzić nowoczesną ochronę do starych systemów, które są krytyczne dla operacji zakładu, ale nieprzystosowane do współczesnych realiów cyberzagrożeń.
Podsumowanie: Spójne podejście do ochrony sieci i urządzeń OT
Zarówno rozwiązania sieciowe MOXA, jak i ochrona punktów końcowych TXOne pokazują, że skuteczne cyberbezpieczeństwo w systemach automatyki to nie kwestia jednego narzędzia, ale zintegrowanego, wielowarstwowego podejścia.
Segmentacja i monitoring sieci OT dają operatorom kontrolę nad komunikacją i infrastrukturą. Z kolei ochrona urządzeń końcowych – zarówno tych nowoczesnych, jak i starszych – pozwala ograniczyć ryzyko wynikające z fizycznego dostępu, złośliwego oprogramowania czy błędów użytkowników.
Rozwiązania MOXA i TXOne można wdrażać etapowo, dopasowując je do konkretnych obiektów i potrzeb technicznych zakładu. Dzięki temu organizacja zyskuje realną odporność na zagrożenia – bez przerywania procesów i bez wymiany całej infrastruktury.
Jeśli Twoim celem jest budowa stabilnej, bezpiecznej i skalowalnej sieci OT – ten duet rozwiązań daje solidne podstawy, by zacząć właściwie.
Zapoznaj się z przewodnikiem po cyberbezpieczeństwie IT/OT dla przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych związanych z programem "Cyberbezpieczne Wodociągi". W artykule omawiamy topologie sieci przed i po moderniacji, możliwość pobrania gotowych dokumentów do wniosku oraz obejrzenia webinaru